[... ].
Ο εμφυτος κινδυνος στη σουρεαλιστικη ποιητικη ειναι η επικυριαρχια του περιεχομενου : η νοσηρη ευχαριστηση για τους απιθανους αλλα μυστηριωδως προκαλουμενους συνειρμους των ονειρικων εικονων' οι απειρες, απροβλεπτες μεταμορφωσεις του ερωτισμου υπο το κατασταλτικο βαρος της "λογοκρισιας" ' οι ευκολοι μηχανισμοι των αθελητων ενδεικτικων και ενοχοποιητικων lapsus. Ειναι μια φλεβα που ξεκινα απο την ποιητικη του διφορουμενου που εδραιωσε η Μεταφυσικη και που σκοπιμα αποφευγει τις τεχνικες και μορφολογικες καινοτομιες, εκμεταλλευομενη το κοινοτοπο, ακομα και το αναξιολογο των παραστατικων μεσων για να προβαλλει το ανακολουθο και το παραδοξο των περιεχομενων της απεικονισης.
<< "ο υιος του ανθρωπου"...
του Rene Magritte
Ο Ρ. ΜΑΓΚΡΙΤ (1898 - 1967) ειναι εκεινος που, μεταξυ ολων των σουρεαλιστων, εμβαθυνει περισσοτερο το προβλημα του αλογικο'υ επαμφοτερισμου της εικονας, και σε σχεση με το λογο : επινοει την αντιιστορια, ανακαλυπτει τον παραλογισμο του αναξιολογου, καταγραφει με σχολαστικη μεθοδικοτητα εικονες διφορουμενες, που ξεπεφτουν ευκολα στη διπλη σημασια, στο λογοπαιγνιο.
Ο ΙΒ ΤΑΝΓΚΙ (1900 - 1955) επινοει την αντι-φυση : τοπια απεραντα, πλανητικα, χωρις φως ουτε αερα, στα οποια οι μονες "ομιλητικες" παρουσιες ειναι τα λειψανα μιας οργανικης ζωης που εσβησε προ αμνημονευτων χρονων : οστα, βαλσαμωμενοι καρποι, απολιθωματα και κοχυλια που μοιαζουν να κινουνται στην ερημο προσεκτικα σαν καμπιες.
Ο Π. ΝΤΕΛΒΟ (1897) αρεσκεται να μεταστρεφει μεταφυσικα το μυστικο ερωτισμο το'υ καταπιεσμενου ως ορθοφρονουντος εαυτου του, κατορθωνοντας μονο να γινει ο εικονογραφος η ο επιδοξος μιμητης της μετριας εκεινης παρα-σουρεαλιστικης λογοτεχνιας που ακουει στο ονομα "μαγικος ρεαλισμος".
Π Ι Κ Α Σ Σ Ο !
[... ].
Το κουλτουραλιστικο γοητρο του κινηματος αναβαθμιζει η προσχωρηση, ατυπη ομως, του Πικασσο (1925). Δεν προκειται για μεταστροφη, ειναι μια συμμαχια : το αναγνωριζει εντιμα ο Μπρετον, τη στιγμη που δηλωνει πως ο Πικασσο ειναι "σουρεαλιστης μεσα στον Κυβισμο". Ο Σουρεαλισμος, ως ποιητικη του ασυνειδητου βρισκοταν στους αντιποδες του κυβιστικου "καρτεσιανισμου" : μπορουσε ποτε να συμφιλιωθει η "αυτοματη γραφη" με ενα αναλυτικο και γνωστικο μορφολογικο συστημα? Πρεπει να εχουμε υποψη πως ο Κυβισμος ηταν το συστημα που αφαιρεσε την κυριαρχια απο ολα τα προηγουμενα, πυροδοτησε την καλλιτεχνικη "επανασταση" του αιωνα, ανοιξε στην ερευνα οριζοντες απειρως πιο ευρεις απο εκεινους της αισθητηριας εμπειριας : γιατι η αναλυτικη μεθοδος που ειχε οδηγησει σε εκπληκτικα αποτελεσματα εφρμοζομενη στον "αντικειμενικο" χωρο δεν θα μπορουσε να εφαρμοστει στην αναλυση του "ψυχικου" χωρου? Ηταν εξαλλου, τοσο βεβαιος ο διαχωρισμος μεταξυ αντικειμενικου και υποκειμενικου, μεταξυ συνειδητου και ασυνειδ'ητου? Ο Πικασσο ηταν μαεστρος της φορμας, αλλα η φορμα του δεν ειχε τιποτα το κοινοτοπο , ηταν καινοτομος, συνεχης ανακαλυψη. Το μεγεθος του οφειλοταν σ' αυτο ακριβως, στο οτι δεν ξεκινουσε απο την εννοια μιας πραγματικοτητας που καταληγει σε οργανωμενη φυση, αλλα απο μια πραγματικοτητα που αντιμετωπιζεται και γινεται κατανοητη μεσα απο τη βια των αντιφασεων της. [... ]. Οπως η πραγματικοτητα ετσι και η ιστορια δεν ειναι ταξη και συμμετρια αλλα συνολο αλληλοπαρεμβαλλ'ομενων, αντιφατικων, αλυτων
γεγονοτων : οχι καποιος οδηγος που η ανθρωποτητα οικιοποιειται αλλα ενα τραγικο συμπλεγμα ενοχης που φερει μαζι της. Συνεπως, τοσο το συνειδητο οσο και το ασυνειδητο δεν ειναι δυο ξεχωριστες σφαιρες των οποιων τα βαρη εξισορροπουνται, αλλα δυο δυναμεις σε συνεχη, δραματικη αντιπαραθεση : αδυνατο να διαχωριστουν, να εξετασθουν διαφορετικα παρα μεσα στη συγκρουση τους.
[... ].
Ο κοσμος, ακομη κι ο μοντερνος, ειναι γεματος μυθους' οι μυθοι δεν ειναι
επικινδυνοι οσο
παραμενουν τετοιοι, γινονται επικινδυνοι οταν τιθενται ως μορφες συνειδησης, ως νοηματα. [... ]. Δεδομενου οτι τον Πικασσο τον ενδιαφερει η ανθρωποτητα περισσοτερο απ' ο,τι η φυση, η ανιχνευση του στρεφεται προς το πιο νεφελωδες και ακαθοριστο στρωμα του ασυνειδητου, σε κεινο που δεν ειναι του ενος αλλα ολων. Δεν ειναι τυχαιο οτι ο Γιουνγκ, ο θεωρητικος του συλλογικου ασυνειδ'ητου, εγραψε για τον Πικασσο δοκιμια που αναγνωριζουν τη συμβολη της ζωγραφικης του στη μετα-φρο'ι'δικη θεωρια που εμελλε να αποδειχτει θεμελιωδης για την ερμηνεια του δραματος του αιωνα μας. Δεν θα ειχε υπαρξει ενας Πικασσο σουρεαλιστης χωρις εναν Πικασσο κυβιστη, αλλα χωρις το σουρεαλιστη Πικασσο, δεν θα ειχε υπαρξει ο ιστορικο-πολιτικος Πικασσο της ΓΚΟΥΕΡΝΙΚΑ, της ΣΦΑΓΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΕΑ, των αλληγοριων του ΠΟΛΕΜΟΥ και της ΕΙΡΗΝΗΣ.
(πηγη η ιδια με τις 2 προηγουμενες αναρτησεις, σελ. 403/4/5/406)
σημ. του blogger :
- οι υπογραμμισεις με γραφη πλαγια ειναι του blogger.
- οι υπογραμμισεις με κεφαλαια γραμματα στη τελευταια παραγραφο
ειναι του συγγραφεα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου